آموزش نوشتن پایان نامه و پروپزال(قسمت۳)
در قسمت‌های قبل نحوه نگارش پروپوزال کارشناسی ارشد به طور کامل شرح داده شده است. که اینک در این مقاله بیشتر توضیح خواهیم داد.
۲- سوالات و فرضیه تحقیق
محقق برای توجه و جهت دادن به روند بررسی خود، پرسش‌هایی مطرح می‌سازد. آشکار است که هر قدر اطلاعات محقق نسبت به مساله مورد بررسی بیشتر باشد، بهتر می‌تواند به طرح سوالات مناسب درباره مساله مورد تحقیق بپردازد. به این ترتیب محقق می‌کوشد تا بر اساس دانسته‌ها و اطلاعات اولیه خود درباره‌ی ماهیت، ویژگیها و روندهای حاکم بر رخداد یا پدیده مورد بررسی و یا عوامل و نیروهای اثرگذار بر آن،به طرح پرسش‌هایی درباره آن بپردازد. این پرسش‌ها که برای توجه و جهت دادن به روند بررسی مطرح می‌گردند، با چرا؟ چگونه؟ و چه چیز؟ شروع می‌شوند.
به دنبال آن، محقق لازم است برای سوالات خود، پاسخ(یا پاسخ‌های) مناسب و در خور ارائه نماید. بیان علمی این‌گونه پاسخها در قالب عبارات منطقی را فرضیه می‌نامند. به عبارت دیگر، فرضیه حکم یا گمانه‌ای زیرکانه و علمی است که محقق درباره ماهیت، ارتباط و چگونگی شکل‌گیری اولیه، تحول و آینده یک پدیده یا رخداد ابراز می‌دارد.
به این ترتیب، هر فرضیه قاعدتا باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
الف) از نظر علمی روشن و در عین حال، استوار و منطقی باشد
ب) در چارچوب مباحث علمی قابل توجیه و ادارک باشد
ج) از نظر روش‌شناسی و شیوه‌های تحقیقاتی قابل بررسی و پیگیری باشد.
آزمون فرضیات:
فرضیات یا پیش فرضها تنها از طریق بررسیهای دقیق علمی اثبات یا رد می‌شوند. به هر تقدیر، پیش از آزمون فرضیه‌ها لازم است پرسش‌های زیر به درستی مطرح و پاسخ داده شوند:
۱- آیا مفاهیم مورد استفاده اصولا قابل بررسی هستند، یعنی مفاهیم و متغییرها را میتوان در وضعیت‌های مشخص تبیین نمود؟
۲- آیا رابطه بین متغییرها طوری هست که بتوان صحت و سقم آن را از طریق عملیات تحقیقاتی به اثبات رساند؟ آیا از قبل شاهدی دال بر صحت یا سقم این رابطه وجود دارد؟
۳- آیا میتوان طرح تحقیق جدی و مناسبی را بر مبنای آن پیش‌بینی نمود؟
۴- آیا متغییرها در همین چارچوب مطرح هستند یا میتوان آنها را به همین نحو در وضعیت‌های دیگر نیز به کار گرفت؟
۵- آیا توان تعمیم منوط به محیط و مکان خاص است. یعنی تنها در بستر و محدوده مورد بررسی صادق است یا میتوان آن را ضمنا در سایر وضعیت‌های محیطی یا مکانی نیز اعمال نمود؟ در این ارتباط، برای آزمون فرضیات تحقیق راههای مختلفی وجود دارد. یکی از این راهها، به کارگیری گروه کنترل یا نمونه‌های شاهد در حین بررسی جامعه‌ی آماری مورد مطالعه است.
۶- اگر برخی از عوامل دخیل در روند بررسی در معرض تغییر قرار دارند، آیا عوامل به درستی قابل تشخیص و تفکیک هستند تا محقق بتواند چگونگی تغییر این عوامل در روند تحقیق را ارزیابی نماید؟ و بالاخره
۷- آیا نظام تحقیق طوری طراحی شده است که ارتباط بین اجزاء به درستی برقرار شده باشد و در وضعیت‌های خاص امکان پیش‌بینی را نیز فراهم آورد؟
از سوی دیگر، نباید تصور شود که محقق الزاما باید به دنبال اثبات بی‌چون و چرای صحت فرضیات خود باشد. بلکه پیش و بیش از آن باید در جستجوی نتایج مثبت و یا منفی آن در روند بررسی دقیق و به دور از تعصب باشد. ضمنا باید توجه داشت که نتایج منفی در این ضمینه به همان اندازه اهمیت دارند که نتایج مثبت.
۳- اهداف تحقیق
البته نخستین هدف در مطالعه علمی، دانش افزایی و پربار کرد بدنۀ شناخت و معرفت بشری در زمینه ای معین است. از این گذشته، هدف تحقیق می تواند حول شناسایی عوامل و نیروهای تاثیر گذار بر پدیده یا
رخداد مورد مطالعه و همچنین راههای بهینه ساتی وضعی و یا چاره جویی برای مساله یا معضل مورد بررسی
طراحی شود
۴-ضرورت انجام تحقیق
ضرورت مطالعه در زمینه های معین را پیش از هر چیز ناشناخته بودن کلیت و یا ابعادی از پدیده یا رخداد مورد
بررسی تعیین می‌کند. در برخی از موارد ضرورت مطالعه از طریق فوریت حل مساله و یا چاره جویی برای
معضلات خاص مبتلا به توجیه می شود. در این ارتباط، توضیح ضرورت هر مطالعه با اهداف متصتور و تعیین
شده برای آن بستگی مستقیم دارد.
۵- پیشینه تحقیق
در پیشینه تحقیق، تمام مطالعاتی که به طریقی با موضوع و مساله مورد بررسی ارتباط دارند، مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. این مطالعات ممکن است در محل یا حیطۀ مکانی مورد بررسی و یا در سایر محلها و نواحی به انجام رسیده باشد. به هر تقدیر، در این قسمت محقق می کوشد با بررسی مطالعات مشابه دیگر، به
وجوه تمایز مطالعه خود با دیگر بررسیها بپردازد و از این طریق، جنبه های نوجویانه و بدیع بررسیهای خود را نشان دهد. مقالات، پایان‌نامه ها، طرحهای تحقیقاتی(با ذکر مختصری از نتیجه کار) و نقشه های زمین‌شناسی در این قسمت گنجانده می‌شود.
۶- مراحل تحقیق
انجام تحقیق را قاعدتاً به مراحلی چند تقسیم می کنند. برخی این مراحل را خلاصه و در سه – چهار مرحله مطرح می سازند. در عوض بعضی دیگر مراحل متعدد چندی را پیشنهاد می نمایند. البته میتوان برای سهولت کار تمامی این مراحل گوناگون را به ۴ مرحلۀ اصلی به شرح زیر تقسیم کرد :
الف) انتخاب و تدوین موضوع ؛
ب) گردآوری دادها و اطلاعات لازم؛
ج) طبقه بندی و تحلیل داده ها ؛
د) ارائه یافته ها و نتایج تحقیق
روشن است که هریک از مراحل بالا خود به زیر مرحله های چندی تقسیم می شوند. به این ترتیب، مراحل تحقیق را می توان به نحو منظم به شرح ذیر مطرح ساخت:
الف) تعیین محدوۀ موضوع یا مساله مورد بررسی؛
ب) بیان دقیق وروشن مساله یا موضوع مورد بررسی؛
ج) بیا روشن اهداف تحقیق؛
د) طراحی فرضیات بنیادی برای تحلیل و تفسیر نتایج؛
ه) تبیین و تعریف دقیق مفاهیم و کلید واژه ها؛
و) جستجو و تعیین منابع تحقیق و گردآوری اطلاعات؛
ت) تعیین مقیاس و ابزار مورد نیاز برای پیشبرد بهینۀ تحقیق؛
ح) ارائه مناسب یافته های تحقیق با استفاده از شیوه های نموداری، ترسیمی و بیان کلامی یافته ها و نتایج.
۷- شیوه های گردآوری اطلاعات
برای گرد آوری داده های مورد نیاز جهت تحلیل ویژگیهای هر پدیده یا رخداد مورد بررسی به شیوه های مختلفی می توان متوسل شد. مراجعه به منابع آماری، گزارشها و منابع تحقیقی، انواع مشاهده، پرسشگری میدانی، انجاح مصاحبه و نمونه‌گیری و نمونه برداری از این گونه شیو ه ها به شمار می رود. محقق باید با توجه
به ماهیت و دامنۀ تحقیق قادر باشد به انتخاب و اعمال شیوه های مناسب همت گمارد. در این راه، مراجعه دانشجو به کتابهای روش تحقیق و مشورت با استادان راهنما و مشاور مسلماً راهگشا خواهد بود.
۸- نمونه گیری
در مطالعاتی که به دلایل منطقی، استفاده از شیوه های نمونه گیری و نمونه برداری الزامی است، میتوان از روشهای مختلف و رایج نمونه گیری، مانند نمونه گیری تصادفی، سیستماتیک، خوشه‌ای و مانند آن بهره گرفت. در این گونه موارد، لازم است دانشجو با توجه به حجم جامعه آماری و دامنۀ بررسیهای خود، نسبت به انتخاب شیوۀ نمونه گیری مناسب اقدام نماید. نمونه ها را میتوان به شیوه های کیفی و یا کمی انتخاب نمود.
برای انتخاب کمی نمونه ها، روشها (و فرمولهای) مختلفی برای تعیین حجم نمونه وجود دارد که در این مورد ضروری است، دانشجو به کتابهای مناسب روش تحقیق مراجعه نماید.
۹ -روش های تحلیل
در تحلیل داده ها معمولا از روشهای کمی و آماری استفاده می شود. امروزه، برنامه‌های نرم‌افزاری مختلفی برای تحلیل آماری داده ها در اختیار است. آشکار است که در تحلیل داده ها میتوان از روشهای کیفی نیز بهره گرفت.
مقاله مرتبط: منابع آزمون دکتری تاریخ و باستان شناسی
۱۰- منابع
منابع و مآخذ اساسی که در اجرای پایا نامه از آنها استفاده خواهد شد، به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی مؤلف و به صورت ذیل نوشته شود:
کتابها : نام خانوادگی (کامل) – نام (مخفف) – سال چاپ – عنوا کتاب –مترجم – انتشارات – تعداد- صفحات کتاب
مقالات: نام خانوادگی (کامل)– نام(مخفف) – سال چاپ– عنوا مقاله – مترجم – منبع مقاله – شماره جلد – شماره صفحات مقاله
حتی الامکان از منابع خارجی نیز استفاده شود و سایتها و نشانیهای اینترنتی معرفی گردد. ضمناً منابع می‌بایست با محتوای مطالب تناسب داشته باشد.
منبع: خانم دکتر هاشمی زاده
آموزش نوشتن پایان نامه و پروپزال(قسمت۱)
آموزش نوشتن پایان نامه و پروپزال(قسمت۲)
- انجام پروژه های دانشجویی رشته هنر(کلیه گرایش‌ها)
- انجام مقاله و پایان نامه رشته هنر(کلیه گرایش‌ها) مقطع کارشناسی و ارشد.
- تماس سریع با ما از راه واتساپ
