هنر تجسمی خط

هنر تجسمی خط

در زندگی روزمره و در طبیعت، خط حضور چشمگیری دارد. به تعبیر دیگر ما به طور روزمره با خط و جلوه‌های

گوناگون آن زندگی می‌کنیم. در این زمینه می‌توان مثال‌های متفاوتی ذکر کرد. نقوش خطی روی لباس‌ها و روی

فرش زیر پایمان، ردیف صندلی‌ها در سالن امتحانات، خطوط آجرهای چیده شده و در امتداد هم دیوارها، سیم‌ها

و تیرهای برق و تنه درختان در کنارخیابان‌ها، جویباری که پیچ و تاب‌خوران جاریست، شیارهای شخم، درخشش برق

و ارتباط خطی برخی از ستارگان در صورت‌های فلکی و گاه خطوطی که بچه‌ها برای بازی کردن به روی زمین

می‌کشند و یا خط خطی‌هایی که بر سطوح مختلف به وجود می‌آورند. همچنین خط نوشتاری، خطوطی که برای

ترسیم نقشه یک ساختمان توسط استاد معمار کشیده می‌شود و سرانجام خطوطی که با ابعاد و به شیوه‌های

گوناگون توسط یک هنرمند طراح ترسیم می‌شود.

و تنوع مثال‌ها و نمونه‌ها به خودی خود نشان می‌دهد که منظور از خط تجسمی معنایی نسبی از خط است و آن

نشان دادن یک حرکت ممتد و پیوسته بر سطح یا در فضاست. بنابراین می‌تواند دو بعدی یا سه بعدی باشد. مثلا

یک قطار در حال حرکت از فاصله‌ای دور به صورت یک خط ممتد دیده می‌شود. در حالی‌که وقتی با قطار مسافرت

می‌کنیم و در داخل آن هستیم دیگر این برداشت بصری را نداریم. بنابراین در تعریف تجسمی خط عبارت است از

حرکت یا شکل ممتد بصری خواه بدون ضخامت و به صورت دو بعدی و خواه با داشتن ضخامت و برجستگی یا

فرورفتگی؛ مثل بخش‌هایی از یک نقش برجسته، حجم، خط و مرز پیرامون یک سطح، محل برخورد دو سطح با دو

زاویه مختلف مثل دیوار کلاس و سقف، مرز حاصل از تباین دو سطح با رنگ مختلف با باتری متفاوت و اثر حرکت

مداد، قلم مو یا یک شئ نوک تیز بر یک صفحه.

جهت خطوط در هنرهای تجسمی

خطوط تجسمی براساس جهت حرکت مداوم در یک مسیر کلی به چهار دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند که

عبارتنداز:

الف) خطوط عمودی:  در طبیعت به شکل تنه درختان، تیرهای برق و ساختمان‌های مرتفع دیده می‌شوند. این نوع

خط در یک اثر تجسمی ممکن است به مفهوم ایستادگی، مظهر مقاومت و استحکام باشد و یا صرفا رابطه‌ی

مناسبی را از نظر بصری و زیبایی‌شناسی با سایر خطوط و اشکال یک ترکیب به وجود بیاورد.

ب) خطوط افقی: در طبیعت به صورت سطح زمین خط افق، پهنه دریا، یا یک انسان خوابیده دیده می‌شود. این نوع

خط در یک اثر تجسمی ممکن است برای نشان دادن آرامش، سکون و اعتدال باشد و یا صرفا رابطه‌ی مناسبی را از

نظر بصری و زیبایی‌شناسی با سایر خطوط و عناصر یک ترکیب به نمایش بگذرد.

ج) خطوط مایل: معمولا در طبیعت به شکل کناره‌های کوه، خط رعد در آسمان و سراشیبی دیده می‌شوند و در یک

اثر تجسمی ممکن است برای نشان دادن تحرک، پویایی، خشونت و عدم سکون و ثبات اختیار شوند. با این‌که

رابطه‌ی مناسبی را از نظر بصری با سایر عناصر یک ترکیب ایجاد کنند.

د) خطوط منحنی: معمولا در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پستی و بلندی زمین و حرکت بعضی از

جانوران دیده می‌شوند و در یک اثر تجسمی ممکن است برای نمایش حرکت سیال و مداوم، ملایمت و ملاطفت به

کار گرفته شوند یا این که صرفا رابطه‌ی مناسبی را از نظر بصری با سایر خطوط و عناصر یک ترکیب ایجاد کنند.

هنرتجسمی خط

انجام ژوژمان و پروژه های رشته هنر( مبانی هنر تجسمی- طراحی لباس و پارچه با نرم افزار- گرافیک- طراحی نقوش هندسی- خشنویسی و خط کوفی- طراحی و….)

حالت های خط در هنر تجسمی

چهار دسته اصلی خطوط که قبلا توضیح داده شدند، می توانند در مسیر حرکت خود دارای شرایط زیر باشند :

• ضخیم یا نازک، قوی یا ضعیف، تیره یا روشن شوند.
• به صورت خطوط باریک و یا ضخیم یکنواخت باشند.
• می توانند در جهت مسیر اصلی خود به صورت بریده بریده

و یا ممتد باشند.

۴- می توانند در جهت مسیر اصلی خود به شکل زیگزاگ، شکسته و یا موجی درآیند.

۵- می توانند به صورت منظم و یا نامنظم در مسیر اصلی حرکت خود تغییر جهت دهند.

کاربرد خط در هنر تجسمی

خط عنصر اصلی طراحی است. ترسیم خطوط پیرامونی یک شکل می‌تواند تصویر اشیا را به نمایش بگذارد. 

تراکم و انبساط هاشورها حجم و سایه و روشن را نشان می‌دهد. با ضخیم و نازک کردن خط در طراحی‌، قسمت‌های سایه‌دار مشخص می‌شوند و حالت خطوط جنسیت و بافت اشیا را از لحاظ نرمی، سختی و استحکام مشخص می‌کند.

در آثار نقاشان طبیعت‌گرا که شکل‌های اشیاء به دقت ترسیم می‌شوند، وجود خط به عنوان پایه‌ی اصلی طرح قابل مشاهده است. اگر چه ممکن است تیرگی و روشنی و یا رنگ‌ها جای خطوط را گرفته باشند.

در آثار نقاشان امپرسیونیست خط فاقد صراحت است و از ثبات و پایداری برخوردار نیست. در اکسپرسیونیستی خط با اغراق و طراحت بیشتری دیده می‌شود و همه‌ی انرژی بصری خود را به نمایش می‌گذارد.

در آثار انتزاعی خطوط نمایشگر اشیا نیستند اما نقش آنها در ساختار بصری و هندسی آثار کاملا مشهود است.

در نقاشی ایرانی خط همواره جایگاهی پراهمیت و ضمن نمایش طرح و ترکیب اشکال و اجزای اثر، در ایجاد وحدت بصری و ارتباط میان عناصر ترکیب نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

خط همچنین در رشته‌های دیگر هنرتجسمی نقش متناسب خود را در شکل‌دهی به اثر بازی می‌کند. در هنر گرافیک استفاده از خط کاربردهای متنوعی را در طراحی نشانه، در طراحی و ساخت اعلان، تصویرسازی و صفحه‌آرایی دارد. همچنان که در طراحی لباس، نقشه‌کشی، طراحی صنعتی، مجسمه‌سازی و عکاسی نیز خط همواره پایه اصلی اجرا و ترکیب بصری اثر را به عهده دارد.

ارتباط مستقیم جهت انجام پروژه هنر تجسمی در واتساپ و تلگرام

مطالب مرتبط:

هنر تجسمی چیست؟

هنر تجسمی سطح

انجام پروژه های دانشجویی رشته هنر ( طراحی نقوش سنتی- هنرهای تجسمی- طراحی لباس- طراحی پارچه- گرافیک و…)