هنر بین النهرین چیست

هنر بین النهرین چیست؟

هنر بین النهرین شامل هنر و معماری خاور نزدیک باستانی است که از ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد شروع شده و تا ۳۳۱ قبل از میلاد ادامه دارد. بین النهرین منطقه ای بود که در سراسر مناطقی که امروزه به نام های ایران، عراق، کویت، لبنان، اسرائیل، فلسطین، سوریه، اردن و سرو شناخته می شوند، وسعت داشت. هنر بین‌النهرین تحت تأثیر دین، خدا یا الهه‌های حامی و پادشاه بود.

آثار هنری قابل توجه بین النهرین

استاندارد اور. سومری. ۲۶۰۰-۲۴۰۰ ق.م.
مکان : موزه بریتانیا، لندن، بریتانیا.

زیگورات اور. نئوسومری. ۲۱۰۰ پ.م. 

مکان : المکیار، عراق

نمازگزار مرد ایستاده. ۲۹۰۰-۲۶۰۰. سومری.
مکان : موزه هنر متروپولیتن، نیویورک، ایالات متحده آمریکا

سر فرمانروای اکدی، ۲۲۵۰-۲۲۰۰ ق.م.

مکان : موزه عراق، بغداد، عراق.

مجسمه گودآ، نئوسومری. ۲۰۹۰ قبل از میلاد.

مکان : موزه هنر متروپولیتن، نیویورک، ایالات متحده آمریکا

لاماسو از ارگ سارگون دوم و سارگون دوم. ۷۲۰-۷۵۰ ق.م. آشوری.

مکان : موزه هنر متروپولیتن، نیویورک، ایالات متحده آمریکا

تاریخ و گسترش هنر بین النهرین

هنر و معماری خاور نزدیک یا بین النهرین باستان در مناطقی ایجاد شد که امروزه به نام‌های ایران، عراق، کویت، لبنان، اسرائیل، فلسطین، سوریه، اردن و سرو شناخته می‌شوند. تحت تأثیر دین، خدای حامی یا الهه ها و پادشاه قرار داشت. قدرت سیاسی مدام تغییر می کرد. گروه های زیادی که در قدرت بودند، مبادلات زیبایی شناختی و فرهنگی را فراهم کردند که هنر بین النهرین را پیش برد.

دولت-شهرها و فرهنگ ها بیشتر به سومری، اکدی، نو سومری، بابلی، آشوری، نو بابلی و فارسی طبقه بندی می شوند. تحت فرمانروایی پارسیان در زمان سلسله هخامنشیان، امپراتوری تا مصر باستان پیش رفت.

ویژگی های هنر بین النهرین چیست؟

هنر بین النهرین در نقاشی

از نقاشی به عنوان هنر دیواری استفاده می شد، اگرچه کمی باقی مانده است، و برای ایجاد سفال های نقاشی شده. رنگ های غالب عبارتند از قرمز، سفید و آبی. مضامین شامل مردم، عبادت، حیوانات و الگوهای هندسی است.

هنر بین النهرین در مجسمه سازی

به دلیل کمبود سنگ در منطقه و در نتیجه هزینه، اکثر مجسمه های بین النهرین اندازه کوچک تا متوسط دارند. موادی که برای ساخت مجسمه استفاده می شود عبارتند از: ترا کوتا، سنگ آهک، آلاباستر، جاسپر یا برنز.

هیکل های انسان قوی و پهن با صورت های گرد، چشم های درشت و ابروهای پرپشت است. مو در الگوهای تلطیف شده فر می شود. برخی از پیکره های انسانی در نمایه هستند، در حالی که برخی دیگر در نمای سه چهارم هستند

نقش برجسته ها از مقیاس سلسله مراتبی و ثبت برای نشان دادن ارقام مهم استفاده می کنند. پادشاهان از این آثار هنری برای تبلیغات استفاده می کردند، با روایت هایی که نبردهای بزرگ را به تصویر می کشیدند.

مهرهای استوانه ای از سنگ، شیشه، ابسیدین، لاجورد و دیگر سنگ های نیمه قیمتی ساخته می شدند. متون کوچکی به خط میخی حک می شد تا مالک را نشان دهد. بسیاری از آنها در بالای آن سوراخ شده و به صورت گردنبند ساخته شده اند.

مهر و موم سیلندر با گاو بالدار،یکی از مهرهای استوانه ای متعددی است

که در موزه هنر والترز، در فیلادلفیا، ایالات متحده به نمایش گذاشته شده است.

مکان : موزه هنر والترز، در فیلادلفیا، ایالات متحده

سفال و سرامیک در هنر بین النهرین

سفالگری هدفی سودمند و زیبایی شناختی داشت. قطعات برای استفاده روزانه مانند بشقاب، کاسه، فنجان، کوزه و ظروف ذخیره سازی ساخته می شدند. قطعات بزرگتر برای حمل اشیاء ساخته شد.

قطعات سرامیکی برای اقلامی طراحی شده بودند که در عبادت مورد استفاده قرار می گرفتند. از آجرهای لعابدار حتی در ساختمانهای معماری خاص برای ایجاد زیبایی استفاده می شد.

موزاییک های بین النهرین

موزاییک‌هایی با جزئیات دقیق که در آثار هنری تشکیل شده‌اند، با استفاده از قطعات ریز و شکسته سرامیک و شیشه و همچنین سنگ ساخته شده‌اند.

معماری

زیگورات‌ها و کاخ‌های یادبود از آجرهای گلی ساخته شده‌اند. این فضاهای معماری اهمیت دین و قدرت پادشاه را به تصویر می کشد

هنر سومری (۳۵۰۰ -۲۳۴۰ پ.م.)

سومری ها خود را در هلال حاصلخیز، منطقه ای غنی از زمین های کشاورزی برای رشد غلات در بین النهرین باستان قرار داشتند.

این قسمت جنوبی بین النهرین بین رودهای دجله و فرات اکنون عراق و کویت است. واژه بین النهرین به معنای سرزمینی بین دو رود است.

سومری‌ها که تمدنی پیشرفته، متخصصان کشاورزی، کانال‌ها و آبیاری بودند، کشتی‌هایی نیز برای سفر در خلیج پارس برای تجارت می‌ساختند.

آنها اولین سیستم نوشتاری معروف به خط میخی را در دوران سلسله اولیه (۲۹۰۰-۲۳۵۰ قبل از میلاد) توسعه دادند. این یک دستاورد بزرگ در فرهنگ سومری اولیه بود.

نواحی از ایالت-شهرها تشکیل شده بودند و هر کدام معبد مخصوص به خود را داشتند که به خدای حامی و الهه‌ها اختصاص داده شده بود که در آن کشیشان بر مذهب مقدم بودند و یک پادشاه برای حکومت. دینی که آن‌ها انجام می‌دادند آنیمیسم بود، این اعتقاد که طبیعت توسط خدایان کنترل می‌شود.

سومری ها اولین کسانی بودند که زیگورات ها را ساختند که سهم عمده ای در هنر و معماری بین النهرین بود.

اینها سازه های بزرگ و طبقه ای بودند که از چهار طرف برای بالا بردن معابد بالا می رفتند. قدیمی ترین معبد بازمانده معبد سفید و زیگورات آن است که در قرن چهارم پیش از میلاد در اوروک، که اکنون عراق است، ساخته شده است. از آجر گلی ساخته شده است، زیرا سنگ و چوب در منطقه در دسترس نبود، اندازه پایه ۴۰ فوت است. نمای سفید رنگ خود را از پوسته ها و استخوان های زمین گرفته شده است. مردم می توانستند از طریق یک رمپ یا پله از این سازه بالا بروند.

طراحی: معبد سفید و زیگورات آن. سومری. ۳۵۰۰ – ۳۰۰۰ قبل از میلاد.

مکان : ورکا، در عراق

مجسمه‌های نذری که در معابد قرار می‌گرفتند، که برای نشان دادن صاحب مجسمه در نماز استفاده می‌شد، نیز از آثار سومری بود. مجسمه‌های نذری از معبد مربعی اشنونا که قدمت آن به ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد، هدایایی مذهبی بین‌النهرین است. اشیاء ساخته شده از گچ، منبت کاری شده با صدف و سنگ آهک سیاه که در تل عمار عراق یافت می شود، ارتفاعات مختلفی دارند.

به طور کلی چهره‌های نذری اغلب ترسناک، با چشم‌های درشت و دست‌هایی که در دعا به هم بسته شده‌اند، نشان داده می‌شوند. اعتقاد بر این بود که برای خشنود ساختن خدایان همیشه دعای مداوم لازم است.

در دوره اولیه سلسله، اوروک پایتخت جنوب بین النهرین بود. باستان شناس سر لئونارد وولی شهر اوروک و مقبره های اور را در تل المقایار کشف کرد. ۱۶ مقبره سلطنتی در طول دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ حفاری شدند. در اینجا یک پادشاه و ملکه با ۷۴ خدمتکار پیدا شدند. گورستان و مقبره‌ها یافته‌های ثروت زیادی از جمله طلا، نقره، برنز و سنگ‌های نیمه قیمتی را نشان می‌دهند که بیشتر آن‌ها به صورت روسری و جواهرات ساخته می‌شد. نمونه های بسیار خوبی در موزه متروپولیتن نیویورک و همچنین موزه بریتانیا در لندن، انگلستان وجود دارد.

استاندارد اور از مقبره‌های سلطنتی در اور متعلق به ۲۶۰۰ تا ۲۴۰۰ قبل از میلاد یک جعبه چوبی سودمند است که صحنه‌های نبرد و ضیافت را به تصویر می‌کشد که در سه فهرست برای نشان دادن طبقات مختلف در جامعه تنظیم شده است. با سنگ‌های نیمه قیمتی و صدف‌هایی که از طریق تجارت جمع‌آوری شده‌اند، به طرز مجللی تزئین شده است. امروزه در مجموعه موزه بریتانیا نگهداری می شود.

هنر اکدی (۲۳۴۰ – ۲۱۸۰ قبل از میلاد)

جنگ در زمان امپراتوری اکد همیشه در ذهن مردم خط مقدم بود. سر فرمانروای اکدی، که در عراق کشف شد و بین ۲۲۵۰ تا ۲۲۰۰ قبل از میلاد ساخته شد، یک مجسمه برنزی از یک سر به اندازه واقعی با ساختار صورت قوی، و ریش بلند است. صورت مجسمه که یک چشمش شکسته شده، بخشی از موزه عراق در بغداد، عراق است.

Stele of Naram-Sin، واقع در موزه لوور، در پاریس، فرانسه، یک مجسمه برجسته سنگی عمودی است که از سنگ آهک صورتی، در سال ۲۲۵۰ قبل از میلاد ساخته شده است.

آثار هنری اکدی به یاد پیروزی آنها بر مردم کوه لولوبی است. مقیاس سلسله مراتبی با نارام سیم در بالای کوه استفاده می شود.

در حالی که مجسمه های بزرگتر باقی مانده اند، نمونه های زیادی از مهر و موم های استوانه ای وجود دارد. مهرهای استوانه‌ای اگرچه توسط سومری‌ها اختراع شد، توسط اکدی‌ها کامل شد. اینها در سنگ، شیشه و سنگ نیمه قیمتی ساخته شده و با قلم‌های حکاکی شده‌اند.

مهرهای استوانه ای برای علامت گذاری اموال خصوصی یا برای اتصال قانونی اسناد در دوران امپراتوری اکد استفاده می شد.

هنر نئوسومری (۲۱۵۰-۲۰۰۰ پ.م.)

سومری ها بار دیگر زیگورات اور را به عنوان یک بازی قدرت ساختند. برای الهه ماه نانا، الهه ایالت شهر، ساخته شده بود، در قله یک اتاق خواب داشت. مورخان هنر تخمین می‌زنند که این بنا زمانی بین ۷۰ تا ۱۰۰ فوت ارتفاع داشته است. سه راه پله در یک محور خمیده به طبقه اصلی منتهی می شد. یک راه پله به طبقه دوم منتهی می شد. زیگورات اور بهترین نمونه حفظ شده از زیگورات است.

طرح ویلیام لوفتوس از کشف زیگورات

مجسمه Gudea که در سال ۲۰۹۰ قبل از میلاد ساخته شد و در موزه هنر متروپولیتن نیویورک در معرض دید قرار گرفت، یکی از مجسمه های متعددی است که فرمانروای آن Gudea و پسرش Ur-Ningirsu که بعد از او رهبری می کردند ساخته شده است. گودئا در حالی که دستانش در آرامش و دعا روی هم قرار گرفته است، جلوی رعایا نشسته به تصویر کشیده شده است.

هنر دوره بابلی (۱۷۹۲-۱۷۵۰ قبل از میلاد)

قانون حمورابی مهم ترین اثر هنری بود که در دوره بابلی تولید شد و اولین آیین نامه حقوقی بود که تا کنون نوشته شده بود. این استیل ساخته شده از سنگ بازالت و نقش برجسته حکاکی شده با متن حکاکی شده است. ۳۰۰ قانون وجود دارد که به زبان اکدی به خط میخی نوشته شده است.

این اثر همچنین تصاویری از پادشاه حمورابی، فرمانروای دوره بابل، با خدای خورشید و خدای عدالت، شاماش، در سمت چپ او به تصویر می‌کشد. شکل ها در پرسپکتیو پیچ خورده با سلسله مراتب مقیاس نشان داده شده اند.

هیتی ها بابل را فتح کردند و به دوره بابل پایان دادند. سپس عصر حکومت خارجی بین ۱۶۰۰-۱۲۰۰ قبل از میلاد فرا رسید.

هنر آشوری (۱۰۰۰-۶۱۲ پ.م.)

سه شهر بزرگ در طول امپراتوری آشور ساخته شد و هنر جدید بین النهرین را به وجود آورد. اینها شامل کلهو، دور شاروکین و نینوا بود که همگی با معماری و هنر طراحی شده‌اند که به‌ویژه شکار حیوانات وحشی، مراسم و جنگ را به تصویر می‌کشد.

در دهه ۱۸۴۰ باستان شناس مشهور سر آستن هنری لایارد به یافته مهمی در هنر و معماری امپراتوری آشور باستان دست یافت. او در نمود کاخی از دوران سلطنت شاه آشورنصیرپال دوم را حفاری کرد. گاو نر عظیم الجثه و بالدار یافت شده یک شی هنری ارزشمند است که اکنون در اختیار موزه بریتانیا است.

زمانی که هانری نینوا و کاخ سناخریب را یافت، این منطقه بین رودهای دجله و فرات پر از گنج بود. او بین سال های ۷۰۴ تا ۶۸۱ پیش از میلاد پادشاه بود. تابلوهای سنگی حکاکی شده‌ای که پیدا شده بود، اتاق‌ها و حیاط خانه او را تزیین می‌کرد. صحنه ها حکایت از امپراتوری آشور باستان دارد. در یکی، کارگران سر ۳۰ تنی یک لاماسو را به ورودی کاخ منتقل می کنند. پانل های دیگر تلاش های نظامی را به تصویر می کشند. بسیاری از این آثار را می توان در موزه بریتانیا یافت.

برداشت هنرمند از یک تالار در یک کاخ آشوری از یادبودهای نینوا اثر سر آستن هنری لایارد، ۱۸۵۳

مهمتر از همه، لوح های سنگی متعدد با خط میخی برای اطلاعات بیشتر در مورد تاریخ مردم بین النهرین مهم بودند.

در سال ۱۹۸۸، باستان شناسان عراقی چهار مقبره دیگر را در کاخ آشوربانیپال دوم که بین سال های ۸۸۳ تا ۸۵۹ قبل از میلاد حکومت می کردند، کشف کردند. مقبره ها پر از جواهرات طلا و اشیاء منبت کاری شده با سنگ های قیمتی بود.

آلاباستر حکاکی شده لاماسوی از ارگ سارگون دوم بین ۷۲۰ تا ۷۵۰ قبل از میلاد ساخته شد و به عنوان نگهبانان قدرتمند بین النهرین ساخته شد. لاماسو موجودی افسانه ای با سر یک مرد و بدن گاو بالدار است. این آثار سنگی عظیم که هر کدام ۱۴ فوت ارتفاع داشتند، همراه با قلعه، به حفاظت از شهر دور شاروکین، خرس آباد کنونی عراق کمک کردند. این دستاورد خیره کننده امپراتوری آشور در موزه هنر متروپولیتن نیویورک به نمایش گذاشته شده است.

هنر نو بابلی (۶۱۲-۵۳۹ قبل از میلاد)

حاکم نبوکدنصر دوم بابل را به شهری با عظمت بازسازی کرد. راه منتهی به دروازه ایشتار با آجرهای آبی به یاد ماندنی، جاده خدایان یا راه صفوف نامیده می شد. آجرهای گلی با استفاده از شیشه ای که بابلی ها تولید می کردند به رنگ آبی لعاب داده می شدند. این پودر به پودر تبدیل شد که مقادیر کمی کبالت، اکسید مس و آب به آن اضافه شد. بیش از ۲۰۰۰۰ آجر دروازه را تشکیل می دهند.

دروازه ایشتار و دیوارهای منتهی به آن حاوی تصاویر حیواناتی از شیر، اژدها و گاو نر بود که هم شکارچیان خشن و هم برای خدایان بابلی مقدس بودند. امروزه این سازه در موزه پرگامون در برلین آلمان نگهداری می شود.

باغ های معلق بابل یکی از عجایب هفتگانه جهان بود. یکی از همسران نبوکدنصر دوم، باغ کوهستانی را به عنوان راهی برای افزودن زندگی و رنگ به منظره بایر درخواست کرد. این باغ که تصور می‌شود بیش از ۴۰۰ فوت ارتفاع داشته باشد، حاوی گیاهان، گل‌ها و درختان میوه است که همگی توسط کانال‌ها و سیستم‌های پمپ آب سرسبز نگهداری می‌شوند.

هنر ایرانی (۵۵۹-۳۳۱ پ.م.)

ایرانیان در زمان سلسله هخامنشیان بزرگترین امپراتوری را به وجود آوردند که دامنه آن از ایران آغاز شد و تا مصر باستان امتداد یافت. این منطقه چند فرهنگی شد و هنر هم تحت تأثیر مصر و هم یونان قرار گرفت.

پایتخت تخت جمشید در زمان دو پادشاه شکوفا شد. داریوش اول بین ۵۲۱ تا ۴۸۶ ق.م و خشایارشا بین ۴۸۵ تا ۴۶۵ پ.م.

تالار تماشاگران (آپادانا) داریوش و خشایارشا که بین سالهای ۵۲۰ تا ۴۶۵ پیش از میلاد ساخته شده بود، از خشت گلی با نمای سنگ آهک، سقفی چوبی برآمده روی ۷۲ ستون داشت. سرستون های برخی از ستون ها حاوی صورت گاو نر هستند. مورخان هنر معتقدند کاخ بین النهرین زمانی نقاشی شده است.

اسکندر مقدونی تالار تماشاچیان (آپادانا) داریوش و خشایارشا را همراه با ایران درهم شکست.

منبع : artlex

امیدواریم که مطلب هنر بین النهرین چیست مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

• انجام پروژه های دانشجویی رشته هنر(کلیه گرایش‌ها)
• انجام مقاله و پایان نامه رشته هنر(کلیه گرایش‌ها) مقطع کارشناسی و ارشد.
• تماس سریع با ما از راه واتساپ